Thay vì phản kháng trước sự thay đổi do làn sóng AI mang lại, các nhà sáng tạo nội dung nên coi AI là công cụ hỗ trợ. Đồng thời, tập trung sức lực và chất xám của mình vào việc bổ sung các yếu tố độc đáo của con người mà máy móc không thể sao chép được, như kinh nghiệm cá nhân, quan điểm đạo đức và các yếu tố văn hóa…
Tuần trước, tôi đã viết bài “Con người viết tốt hơn AI trong những tác vụ này”. Tôi đã so sánh việc mix nhạc của DJ với cách AI đang thay đổi hoàn toàn quy trình sáng tạo nội dung – chỉ vài cú click là bạn có thể truy cập hàng loạt ý tưởng mới mẻ. Trong bài viết, tôi cũng đã xác định 7 khả năng viết đặc trưng của con người và 11 dấu hiệu nhận biết nội dung được tạo ra bởi AI.
Hôm nay, tôi muốn cho chia sẻ cho các bạn việc tôi ứng dụng các hiểu biết trong quá trình việc làm với AI vào trong công việc soạn, sửa lại nội dung do AI tạo ra.
Thay vì có những thiên kiến sai lệch do sợ hãi về tốc độ của công nghệ, tôi ủng việc kết hợp giữa khả năng sáng tạo của con người và sự hiệu quả của AI, giống như cách các DJ lành nghề không chỉ chơi nhạc mà còn biến đổi chúng thông qua việc phối nhạc mang tính nghệ thuật.
Là người đã giành nhiều thời gian chỉnh sửa những nội dung do AI tạo ra, tôi nhận thấy hầu hết mọi người đều mắc kẹt ở việc sửa lỗi ngữ pháp mà lại bỏ lỡ những gì thực sự khiến bài viết thu hút được người đọc. Mọi người thường bỏ qua những điểm mà thể hiện “tính con người” trong đó. Chẳng hạn như:
- Sự thiếu chính xác trong ngôn ngữ: Văn bản thực sự của con người thường không được trau chuốt quá kỹ càng mà sẽ có những câu từ lộn xộn, nhưng đó là đặc điểm tự nhiên. Vài sự lan man và cấu trúc câu đa dạng, phức tạp tạo nên “tính con người” mà không cần tuân thủ ngữ pháp nhất định.
- Trí tuệ cảm xúc: Nội dung AI thường thiếu sự pha trộn cảm xúc trực quan đến từ trải nghiệm sống. Biên tập viên thường sửa lỗi ngữ pháp nhưng bỏ qua cơ hội truyền tải chiều sâu cảm xúc thực sự.
- Bối cảnh văn hóa: Văn hóa định hình nhận thức, cách nói, giao tiếp, giọng điệu và cách viết của con người. Loại tư tưởng và tư duy được định hình bởi văn hóa này rất khó để làm việc với nội dung tạo ra bởi AI, nếu có không có các mẫu ngữ cảnh để AI học theo.
Tới đây, tôi sẽ hướng dẫn chỉnh sửa nội dung AI qua một quy trình, để bạn có thể tận dụng sức mạnh của AI, đẩy nhanh quá trình xuất nội dung và tạo ra nhiều hơn thứ hơn nữa tùy vào mục đích của bạn.
Đưa việc chỉnh sửa nội dung AI thành một quy trình làm việc
Tôi chỉnh sửa nội dung AI theo nhiều bước, mỗi bước sẽ có trọng tâm cụ thể:
- Vòng 1: Cấu trúc
- Vòng 2: Ngôn ngữ
- Vòng 3: Nhân cách hóa
- Vòng 4: Hoàn thiện
Không phải mọi loại nội dung đều áp dụng một quy trình chỉnh sửa như nhau:
- Bạn có thể không cần phải can thiệp nhiều vào việc hỗ trợ nội dung trên các trang danh mục hoặc sản phẩm, trong khi nội dung cho blog hoặc các trang trung tâm cần được chỉnh sửa nhiều hơn đáng kể.
- Tương tự như vậy, các chủ đề thường xanh (evergreen content) cần ít biên tập hơn, trong khi chủ đề “thought-leadership” phải “deep dive” thật kỹ.
Vòng 1: Đánh giá cấu trúc và bức tranh toàn cảnh
Đầu tiên, tôi đọc toàn bộ văn bản tạo bởi AI như một độc giả theo chủ nghĩa hoài nghi.
Tôi sẽ đánh giá lại vấn đề logic dựa trên cấu trúc các thẻ Title, H1, H2… để biết rằng nội dung bên trong phù hợp với tiêu đề không. Sau đó là loại bỏ các nội dung thừa, nội dung không hỗ trợ cho câu hỏi mà tôi muốn tìm kiếm. Đây là quá trình sắp xếp các ý chính trước khi hoàn thiện câu.
Thay vì bắt lỗi ngữ pháp, tôi hỏi: Đoạn văn này có hợp lý không? Liệu giao tiếp của con người với nhau có như vậy hay không? Và câu hỏi quan trọng nhất là: Liệu nội dung này có đáp ứng được mục đích của người dùng không?
Bạn cần đảm bảo rằng cấu trúc được tối ưu hóa để tăng tốc độ đọc hiểu và giúp người dùng giải quyết ý định trong tìm kiếm của họ.
Nếu các phần không theo thứ tự hoặc không liên quan, tôi sẽ sắp xếp lại chúng. Nếu AI cho ra các câu lặp lại ở nhiều đoạn trên bài viết (thường gọi là “AI bị ngáo”), lúc này bạn cần hợp nhất hoặc cắt bỏ.
Vòng 2: “Nhân cách hóa” nội dung AI
Tiếp theo, tôi sẽ xử lý giọng điệu “vô hồn” của AI, thứ khiến mắt người đọc trở nên không cảm tình gì, đôi khi là chán ghét.
Tôi xử lý giọng điệu của của AI bằng việc:
- Thay đổi độ dài của câu với chủ đích tạo ra sự chú ý, dẫn dắt (độ dài khác nhau tạo ra nhịp điệu tự nhiên.). Ví dụ: “Tiếp theo, tôi sẽ xử lý giọng điệu ‘vô hồn’ của AI” → “Tiếp theo, tôi sẽ xử lý giọng điệu ‘vô hồn’ của AI, thứ khiến mắt người đọc trở nên không cảm tình gì, đôi khi là chán ghét”.
- Thay thế bằng cách nói mà trong giao tiếp chúng ta thực sự sử dụng.
- Cắt bỏ những câu vô nghĩa mà AI thích thêm vào (“Điều quan trọng cần lưu ý là…” hoặc “Như chúng ta có thể thấy từ phần trên…”).
Vòng 3: Thêm giá trị nhân văn mà chỉ bạn mới có thể đưa vào
Tôi bổ sung vào nội dung soạn thảo bởi AI:
- Ý kiến, quan điểm cá nhân.
- Những câu chuyện hoặc ví dụ cá nhân.
- Trích dẫn từ nền văn hóa hoặc các tác phẩm mà mình tâm đắc.
- Phép ẩn dụ – nét đặc trưng nền văn hóa phương đông, văn chương, điển tích.
- Những hiểu biết sâu sắc đến từ chuyên môn cá nhân.
Một trong những đề xuất của tôi – và tôi đã thực hiện – là phải có chủ đích hơn trong việc thu thập những câu chuyện, bài học, kinh nghiệm được rút ra và ý kiến mà chúng ta có thể chia sẻ.
Trong cuốn sách “Storyworthy”, tác giả Matthew Dicks chia sẻ cách ông lưu những câu chuyện từ cuộc sống hàng ngày vào một bảng tính. Ông gọi thói quen này là “Bài tập về nhà cho cuộc sống” và đây là cách hiệu quả nhất để thu thập những câu chuyện liên quan mà bạn có thể sử dụng cho nội dung của mình.
Vòng 4: Hoàn thiện
Cuối cùng, tôi tập trung vào:
- Mở đoạn thu hút người dùng ngay từ cái nhìn đầu tiên.
- Xóa bỏ các đoạn AI bị sai sót (ngôn ngữ quá trang trọng, cụm từ lặp lại…).
- Tối ưu hóa tìm kiếm (ý định của người dùng, tiêu đề, từ khóa, liên kết nội bộ) mà không làm giảm khả năng đọc.
- Kiểm tra thực tế mọi số liệu thống kê, ngày tháng, tên riêng…
- Thêm lời kêu gọi hành động hoặc câu hỏi thu hút người đọc.
Bạn không cần mặc cảm về việc “đây là nội dung đầu ra của AI”, chỉ cần nó đúng với ý tưởng ban đầu của bạn, được bạn “nhân cách hóa” và đưa vào các ý kiến, quan điểm cá nhân… thì chúc mừng, bạn đã thành công!
Checklist chỉnh sửa nội dung được tạo ra bởi AI
Trước khi nhấn “Xuất bản”, hãy xem qua danh sách này để đảm bảo bạn đã thực hiện đầy đủ mọi bước:
- Ý định của người dùng: Nội dung được sắp xếp hợp lý và giải quyết chủ đề hoặc từ khóa một cách trọn vẹn, không lạc đề.
- Giọng điệu và giọng văn: Bài viết có giọng điệu gần gũi với con người và phù hợp với giọng văn của thương hiệu (ví dụ: thân thiện, chuyên nghiệp, dí dỏm…).
- Khả năng đọc: Các câu và đoạn văn ngắn gọn và dễ đọc. Thuật ngữ chuyên ngành được giải thích hoặc đơn giản hóa. Định dạng (tiêu đề, danh sách…) hỗ trợ thói quen đọc lướt.
- Sự lặp lại: Không có cụm từ hoặc ý tưởng bị lặp lại quá mức. Nội dung thừa được cắt bớt. Ngôn ngữ đa dạng và thú vị.
- Tính chính xác: Tất cả các sự kiện, số liệu thống kê, tên riêng và tuyên bố đều đã được xác minh. Không có lỗi đánh máy và lỗi ngữ pháp. Các nguồn được trích dẫn cho các sự kiện quan trọng, cho thấy độ tin cậy. Không có tuyên bố không được hỗ trợ hoặc thông tin lỗi thời.
- Giá trị ban đầu: Nội dung chứa các yếu tố độc đáo (kinh nghiệm, hiểu biết, ví dụ, ý kiến…) không đến từ AI.
- SEO: Từ khóa chính và các thuật ngữ liên quan được đưa vào một cách tự nhiên. Tiêu đề chính và tiêu đề phụ được tối ưu hóa, rõ ràng. Liên kết nội bộ đến nội dung liên quan, và liên kết ngoài đến các nguồn có thẩm quyền hỗ trợ nội dung, được thêm vào đầy đủ.
- Mở/Kết: Phần giới thiệu hấp dẫn. Nội dung bao gồm các yếu tố thu hút người đọc (câu hỏi, đoạn hội thoại…) và lời kêu gọi hành động. Tất cả các câu đều trôi chảy.
Nếu bạn có thể đánh dấu vào tất cả (hoặc hầu hết) các mục này, thì có thể bạn đã biến bản thảo AI thành một tác phẩm chất lượng cao và có thể tự tin xuất bản.
Biên tập nội dung AI = “Remix”
Công nghệ số đã biến đổi nhiều ngành nghề nhưng không loại bỏ nhu cầu sáng tạo và quản lý của con người. AI đang định hình lại việc viết nhưng vẫn đòi hỏi sự tinh tế đặc trưng của con người.
Chúng ta nên xem AI như một công cụ cộng tác, thay vì là sự thay thế hoàn toàn cho khả năng sáng tạo của con người.
Bạn có thể tăng cơ hội tạo ra nội dung hiệu quả cao và nổi bật bằng cách chọn đúng mô hình, đầu vào và hướng đi:
- Chọn model AI mới nhất, mang lại nội dung tốt hơn nhiều so với các model miễn phí (với tôi thì đây là một sự đầu tư thích hợp).
- Dành thời gian xây dựng Prompt và ví dụ mẫu, để AI hiểu rõ.
- Nguồn dữ liệu của bạn càng độc đáo thì bản thảo AI của bạn càng khó bị sao chép.
Và hãy nắm điểm mấu chốt này: Biên tập nội dung bằng AI chính là nâng cao đầu ra bằng các yếu tố mà AI không thể thay thế con người, giúp nội dung thực sự hấp dẫn. Cho dù đó là thông qua việc bổ sung kinh nghiệm sống, hiểu biết văn hóa, chiều sâu cảm xúc hay lối hành văn giống giao tiếp… vai trò của chúng ta là trở thành cầu nối giữa hiệu quả tính toán của AI và kết nối của con người.
