Con người viết tốt hơn AI trong những tác vụ này

Khi nào nên dùng AI, khi nào nên giao cho… con người viết?

Công nghệ AI ngày càng đạt được sự hoàn thiện, khi nội dung AI dần trở nên “đậm chất người” hơn. Chúng ta, với tư cách là người viết và sáng tạo nội dung, đang đối mặt với một sự thay đổi cơ bản.

Giống một DJ giỏi phải biết viết nhạc, biết biểu diễn… người viết cũng phải biết tinh chỉnh “output” của AI. Nếu không, nội dung AI sẽ khô khan, vô hồn, và người đọc không có cảm tình gì với sản phẩm (rác) đó.

Chìa khóa: Xem nội dung do AI tạo là bản nháp thô – “track” gốc để bạn “mix” – rồi nâng tầm nó thành thứ thật sự thu hút, thật sự… “có nét người”.

Những gì chỉ có con người mới tạo ra được

Về cơ bản, bài viết này sẽ chỉ cho bạn thấy cách chúng ta sẽ làm việc với nội dung tạo ra bởi AI.

Câu hỏi đặt ra là: Giá trị độc đáo nào mà con người vẫn có thể bổ sung vào nội dung?

Từ kinh nghiệm làm việc với AI, tôi xin đúc kết 7 khả năng viết đặc trưng của con người mà AI không sao đuổi kịp:

1. Mô hình ngầm (Patterns): Phát hiện các tín hiệu tinh tế trong cách diễn đạt, nhịp điệu và phép loại suy phù hợp với trải nghiệm chung của con người.
2. Chủ đề (Topics): Hiểu biết trực quan về những gì độc giả sẽ thấy thực sự thú vị hoặc có liên quan.
3. Kinh nghiệm (Experience): Những câu chuyện và quan điểm cá nhân, đặc biệt là từ những cá nhân có uy tín.
4. Suy luận (Judgment): Áp dụng các nguyên tắc logic, suy luận vượt ngoài các khung được lập trình sẵn.
5. Gu thẩm mỹ (Taste): Quyết định về những gì phù hợp về mặt phong cách
6. Sắc thái (Richness): Các mô tả liên quan tới giác quan, tinh thần, cảm xúc và các trải nghiệm thực.
7. Bí mật (Secrets): Những insight, sự thật ngầm mà chỉ những người có chuyên môn, kinh nghiệm mới có thể nhận ra.

Mặc dù chúng ta  đôi khi thổi phồng quá mức về công nghệ (hầu hết tiến bộ đều mang tính gia tăng – từ 2023 cho tới nay, tôi vẫn liên tục đọc được thông tin AI thông minh hơn con người), nhưng thực tế thì chúng ta vẫn là người quản lý thiết yếu cho kết quả đầu ra của AI.

Có lẽ điều quan trọng nhất không phải là “liệu AI có tạo ra thứ gì đó hay không?” mà là “liệu con người có nhận ra giá trị của nó hay không?”.

Để so sánh sức mạnh của AI với con người, tôi muốn chia thành 4 loại:

1. Thực hiện kỹ thuật (Technical execution)
2. Kiến thức và thông tin (Knowledge & information)
3. Sản xuất và chuyển thể (Production & adaptation)
4. Dữ liệu và trí tuệ cảm xúc (Data & emotional intelligence)

1. Thực hiện kỹ thuật

• Trí tuệ nhân tạo:
  • Xử lý và ngăn ngừa lỗi (ngữ pháp, chính tả, tính nhất quán)
  • Duy trì định dạng nghiêm ngặt trên các tài liệu dài
  • Thực hiện theo các hướng dẫn nội dung chi tiết một cách chính xác
  • Tạo ra nội dung ngữ pháp chính xác ở quy mô lớn
• Con người:
  • Phá vỡ các quy tắc đã được thiết lập theo những cách có ý nghĩa và sáng tạo
  • Tạo ra các phong cách, định dạng và phương pháp tiếp cận thể loại mới
  • Phát triển phong cách viết cá nhân đặc biệt
  • Viết bằng giọng văn chân thực từ trải nghiệm sống

2. Kiến thức và thông tin

• Trí tuệ nhân tạo:
  • Tổng hợp thông tin từ các cơ sở kiến ​​thức rộng lớn
  • Tạo nội dung thực tế khi dựa trên dữ liệu
  • Tạo ra các giải thích toàn diện về các chủ đề phức tạp
  • Tham chiếu chéo thông tin từ nhiều miền
• Con người:
  • Đóng góp nghiên cứu ban đầu và quan sát trực tiếp
  • Suy nghiệm triết học, đạo đức độc lập
  • Giọng văn sâu sắc với cộng đồng văn hoá nhất định

3. Sản xuất và chuyển thể

• Trí tuệ nhân tạo:
  • Tạo ra khối lượng lớn nội dung một cách nhanh chóng
  • Tạo các biến thể dựa trên các chủ đề và định dạng hiện có
  • Dịch thuật ngôn ngữ với độ chính xác cao
  • Tái cấu trúc nội dung sao cho phù hợp với các đối tượng và nền tảng khác nhau
• Con người:
  • Phát minh ra các hình thức và cách tiếp cận văn học hoàn toàn mới
  • Tạo ra những câu chuyện phản ánh thời điểm văn hóa
  • Tạo ra sự hài hước tinh tế dựa trên bối cảnh văn hóa
  • Phát triển sự châm biếm khi đề cập đến các vấn đề đương đại

4. Dữ liệu và trí tuệ cảm xúc

• Trí tuệ nhân tạo:
  • Chuyển đổi dữ liệu có cấu trúc thành các câu chuyện dễ đọc
  • Tóm tắt nội dung dài nhưng vẫn giữ nguyên thông tin chính
  • Tạo tài liệu thống nhất từ ​​các thông số kỹ thuật
  • Điều chỉnh nội dung trên nhiều định dạng và kênh khác nhau
• Con người:
  • Tạo ra các nhân vật có động cơ phức tạp, mâu thuẫn
  • Viết đoạn hội thoại nắm bắt được sắc thái tâm lý
  • Truyền tải trạng thái cảm xúc tinh tế thông qua việc lựa chọn từ ngữ một cách có chủ đích
  • Tạo ra những câu chuyện gợi lên những phản ứng cảm xúc mạnh mẽ

Con người nên để AI xử lý 80% cơ bản — tức là việc “khớp nhịp” và “kiểm soát nhịp độ” như khi chơi nhạc trên bàn DJ. Và chúng ta nên tập trung năng lượng sáng tạo của mình vào 20% quan trọng hơn, nơi chúng ta kết hợp những “mẫu” mà không ai khác có: góc nhìn độc đáo, những câu chuyện bất ngờ, sắc thái đạo đức, tài liệu tham khảo văn hóa và những ý tưởng thực sự mới lạ…

Các dấu hiệu AI content “quá lố” bạn cần giải quyết

Sau khi đã hiểu được điều gì làm cho nội dung của con người có giá trị, bạn cũng cần nhận biết các dấu hiệu khiến nội dung AI trở nên khó chịu.

Giống như một DJ nghiệp dư về mặt kỹ thuật, có thể kiểm soát nhịp điệu nhưng vẫn tạo ra một bản nhạc vụng về, vô hồn, khả năng viết của AI cũng có những dấu hiệu cụ thể cho thấy “có điều gì đó không ổn ở đây”.

Mặc dù các mô hình ngôn ngữ hiện đại có thể xâu chuỗi các từ lại với nhau một cách hợp nghĩa, chúng vẫn bỏ lỡ những tín hiệu quan trọng của con người.

Thông qua nghiên cứu và kinh nghiệm làm việc với khách hàng, tôi đã xác định được 11 dấu hiệu rõ ràng cho thấy “AI đã tạo ra điều này” — những mô hình khiến người đọc ngay lập tức mất kết nối:

1. Ngôn ngữ vô nghĩa: Cách diễn đạt quá trang trọng mà không người nào thực sự sử dụng.
2. Sự đơn điệu về mặt cấu trúc: Tương phản, ngược lại với ý trên, các mẫu nội dung dạng liệt kê được tạo ra từ ChatGPT (điều tôi gặp ở rất nhiều khách hàng gửi bài booking trên báo chí cho tôi).
3. Chuyển ý khập khiễng: Chuyển đổi đột ngột giữa các ý tưởng mà không có sự liên kết về mặt ý nghĩa.
4. Giọng điệu máy móc: Văn bản vô hồn, không cảm xúc, có đôi khi không có chủ ngữ và không biết là đang viết cho ai (đây là một dạng AI content viết chỉ có thông tin).
5. Sự không chắc chắn về thực tế: Những khẳng định nghe có vẻ hợp lý nhưng không thể kiểm chứng được.
6. Không có nét riêng: Nội dung không thể hiện sự hài hước hoặc quan điểm riêng của cá nhân.
7. Chủ đề xáo rỗng: Viết những điều mà ai cũng biết.
8. Các tuyên bố không có nguồn: Các tuyên bố dữ liệu không có sự ghi nhận thích hợp.
9. Insight hời hợt: Những ý tưởng không bao giờ vượt ra ngoài điều hiển nhiên hoặc có khi vẻ hợp lý, logic nhưng khi ta đọc xong vẫn không nắm được mấu chốt ý nghĩa là gì.
10. Lệch tone thương hiệu: Nội dung không phù hợp mới màu sắc thương hiệu đã được định vị.
11. Mở kết mờ nhạt: Những mở đầu và kết luận dễ quên và không hấp dẫn.

Nghiên cứu “Linguistic Markers of Inherently False AI Communication and Intentionally False Human Communication: Evidence From Hotel Reviews” (tạm dịch: Dấu hiệu ngôn ngữ của giao tiếp sai sự thật từ AI (một cách tự nhiên) và từ con người (một cách có chủ ý): Bằng chứng từ các bài đánh giá khách sạn) chỉ ra rằng, bằng cách kiểm tra 4 yếu tố dưới đây, bạn có thể phát hiện nội dung bất kỳ có phải do con người viết hay không:

• Ngôn ngữ giàu cảm xúc/tình cảm hơn
• Phong cách viết phân tích có chiều sâu hơn
• Miêu tả nhiều hơn (sử dụng nhiều tính từ hơn)
• Khả năng đọc của văn bản kém (cấu trúc câu phức tạp hơn)

Nhiều writer vẫn hay mắc lỗi cấu trúc câu phức tạp. Nhưng sự khác biệt là gì? Là con người có thể học cách vượt qua chúng.

Sự hòa trộn hoàn hảo

DJ giỏi không chỉ “play”, họ “remix”. Những người sáng tạo nội dung hiệu quả nhất không chỉ chỉnh sửa đầu ra của AI mà còn biến đổi nó.

Trong bối cảnh hiện nay, nội dung có giá trị sẽ đến từ những nhà sáng tạo có khả năng:

1. Hiểu được công cụ AI vượt trội ở đâu (cơ sở kỹ thuật).
2. Nhận ra nơi nào cần có sự tham gia của con người (7 khả năng phía trên).
3. Có thể xác định và loại bỏ những mẫu AI output sai.
4. Biết kỹ thuật Prompt tốt để tổng hợp nhiều yêu cầu và điều kiện phức hợp để có được kết quả đầu ra như ý muốn.

Chúng ta không chỉ chỉnh sửa nội dung AI mà còn kết hợp nó với góc nhìn độc đáo của con người, tạo ra thứ mà không thuật toán nào có thể tự tạo ra được.

Cuối cùng, chúng ta nên chấp nhận một thực tế, mọi thứ đã thay đổi. (À, hiện nay tôi đã không còn thuê người viết nội dung nữa. Chính xác thì tôi trả tiền cho người có kỹ năng, kiến thức chuyên môn về lĩnh vực của họ, và họ sử dụng AI để viết nội dung).